قالی افشان شاه عباسی گلابتوندار که شاه عباس اول صفوی به حرم مطهر اهدا کرده است از قدیمیترین قالی‌های موزه آستان قدس رضوی است. متن قالی به صورت یک دوم طراحی و در مشهد بافته شده است. بافت این قالی به صورت برجسته است که به مرور زمان، پرزهای آن ساییده و هم سطح قسمت‌های گلیم بافت گلابتوندار آن شده است. رنگ متن آن قرمز تیره و کاملاً طبیعی است. گلهای شاه عباسی برگ کنگری بسیار بزرگ به همراه اسلیمی‌های ابری و همچنین الیاف فلزی به کار رفته در بافت آن از شاخصه های این قالی است.
استفاده از نخ گلابتون برای بافت قسمت‌هایی از این قالی بر نفاست و زیبایی این قالی افزوده است. قالی دارای سه حاشیه تزیینی است و حاشیه بزرگ آن به رنگ سورمه ای با نقش گلهای بسـیار بزرگی تزیین شده که جلوه ای خاص به آن بخشیده است. حاشیه باریک بیرونی آن به رنگ کرم با نقش گلهای ریزتر و حاشیه باریک درونی آن گلیم باف همراه با گلهای برجسته است.- اروین گانز رودن در کتاب قالی ایران_ شاهکار هنر در مورد محل بافت این قالی چنین مینویسد: «نظر به فهرست قدیمی موزه برای حرم و به دستور شاه عباس کبیر بافته شده است. و این نمونه بارزی است بر وجود کارگاه های فرش بافی در شهر مشهد از سالهای 2059 شاهنشاهی. در ضمن فرضیه بستگی قالی های زیبا به مراکز دیگر قالیبافی ایران را مورد تجدید نظر قرار میدهد.»
سیسیل ادواردز با بررسی دقیقتر و گفت وگو با خادمان آستان قدس رضوی در کتاب قالی ایران در مورد این فرش چنین مینویسد: «یک تخته قالی افشان نفیس قرن شانزدهم متعلق به آستان قدس رضوی که گفته میشود در شهر مشهد بافته شده است پس از تحقیق از خزانه دار آستانه درباره صحت این مطلب و اینکه آیا مدارک مستندی که موید این فرضیه باشد وجود دارد یا نه؟ وی اظهار داشت فهرستی در اختیار آستان قدس رضوی است که در حدود بیست و پنج سال قبل تهیه گردیده و در آن ذکر شده است که قالی مزبور به دستور شاه عباس در شهر مشهد برای آستانه تهیه گردیده است. وی افزود این اظهارات متکی به روایات و احادیث است و کارشناسان نیزآن را تأیید کرده اند.»
مشخصات فرش:
تاریخ بافت: اواخر قرن 10ق
واقف: شاه عباس اول صفوی
اندازه: 355 × 555س.م
رنگ بندی:طبیعی
مشخصات کلی:
رجشمار 40در 6/5سانتیمتر با گره فارسی(نامتقارن)
تار از ابریشم، پود از پنبه و گلابتون، پرز از پشم
